Het syndroom van Reiter is een vorm van reactieve artritis, een gewrichtsontsteking die optreedt als reactie op een infectie elders in het lichaam, meestal aan de darmen, urinewegen of geslachtsorganen.
Het syndroom van Reiter, ook wel de ziekte van Reiter genaamd, is vernoemd naar de Duitse bacterioloog H. Reiter. In 1916 beschreef Reiter een ziekteverschijnsel dat veel leek op gonorroe maar waarbij de veroorzakende bacterie niet werd aangetroffen. De ziekte van Reiter wordt gekenmerkt door het samengaan van o.a.: urinewegontsteking (urethritis), darmontsteking (dysenterie), artritis en/of oogvliesontsteking. De ziekte werd destijds ook wel soldatenziekte genoemd omdat het onder soldaten tijdens de eerste wereldoorlog veel voorkwam.
Het syndroom van Reiter wordt in verband gebracht met bepaalde soorten infecties en met (erfelijke) aanleg om de ziekte te krijgen.
De ziekte komt voornamelijk bij mannen voor. De leeftijd waarop de ziekte zich manifesteert ligt veelal tussen de 20 en 40 jaar. De ziekte van Reiter komt vaker voor bij mensen die een darminfectie of een infectie aan de urinewegen hebben gehad. Blijkbaar heeft de veroorzakende bacterie de kans gekregen dieper het lichaam binnen te dringen.
De ziekte van Reiter is een reumatische gewrichtsaandoening en valt dus onder de benaming reuma. De ziekte van Reiter omvat verschillende ontstekingsprocessen in het lichaam.
Vele soorten bacteriën kunnen de oorzaak zijn. De meest voorkomende verwekker in Nederland is Chlamydia trachomatis. Andere verwekkers zijn Neisseria gonorrhoeae, Ureaplasma urealyticum, Salmonella, Shigella, Yersinia, en Campylobacter.
In het beginstadium kan reactieve artritis slecht herkenbaar zijn. Hoewel de ziekte in principe bekendstaat als een gewrichtsziekte, staan de klachten van de urinewegen in het begin vaak op de voorgrond: pijn of branderig gevoel bij plassen, vaker plassen. De oogklachten komen niet bij alle patiënten voor (oogbindvlies-ontsteking of conjunctivitis). Op de huid kunnen psoriasis-achtige plekken ontstaan, vooral aan de voeten (keratoderma blenorrhagica). Bij een deel van de patiënten (20-30%) komen psoriasis-achtige huidafwijkingen voor op de penis: rode erosieve plekken, met een wit, verheven randje. Dit wordt balanitis circinata genoemd. Pijnlijke gewrichtsontstekingen ontwikkelen zich pas een aantal dagen of enige weken later. Deze treden vooral op in ruggenwervels, de heup-, knie- en enkelgewrichten.
Bij mannen
Bij vrouwen
Bij mannen en vrouwen
De ziekte zelf is niet erfelijk, maar de aanwezigheid van HLA B27 in het bloed is wel erfelijk bepaald. Het hebben van het HLA-B27 antigeen hoeft niet te betekenen dat de ziekte ook daadwerkelijk veroorzaakt wordt; het zorgt alleen voor een hogere kans op de ziekte.